L-Att dwar is-Saħħa Mentali għandu jirregola l-provvista ta’ servizzi tas-saħħa mentali, kura u riabilitazzjoni filwaqt li jippromwovi u jħares id-drittijiet ta’ persuni li jbatu minn disturbi mentali.

Il-liġi tesponi 19-il dritt.

Għandek tkun infurmat bid-drittijiet tiegħek u kif tista’ teżerċitahom f’forma u lingwa li tkun faċli biex tinftiehem fi żmien 24 siegħa mid-dħul f’faċilità liċenzjata jew malli tirċievi Ordni ta’ Trattament fil-Komunità. Din l-informazzjoni, flimkien ma’ informazzjoni dwar is-servizzi u l-appoġġ disponibbli għandhom jiġu pprovduti wkoll lill-persuna responsabbli li tieħu ħsiebek.

Bħala utent tas-servizzi tas-saħħa mentali, għandek id-dritt li teżerċita d-drittijiet ċivili, politiċi, ekonomiċi, soċjali, reliġjużi, edukattivi u kulturali kollha mingħajr ebda diskriminazzjoni fuq bażi ta’ diżabilità fiżika, età, sess, orjentazzjoni sesswali, razza, kulur, lingwa. , reliġjon jew oriġini nazzjonali jew etnika jew soċjali. Il-liġi tagħtik id-dritt ta’ rispett sħiħ għad-dinjità tiegħek u protezzjoni minn trattament krudili, inuman u degradanti. Għandek ukoll id-dritt għal ambjent sikur u iġjeniku, u għal privatezza. Id-dritt għall-privatezza jista’ jkun limitat biss jekk ikun hemm riskju serju għas-saħħa tiegħek jew għas-sigurtà ta’ ħaddieħor.

Għandek id-dritt li tkun infurmat b’mod adegwat dwar id-disturb tiegħek u s-servizzi multidixxiplinarji disponibbli biex tilqa’ għall-bżonnijiet tiegħek u l-għażliet ta’ trattament disponibbli. Għandek ukoll id-dritt li tipparteċipa b’mod attiv fil-formulazzjoni tal-pjan ta’ trattament multidixxiplinarju tiegħek stess. Għandek kull dritt li tiddiskuti, tistaqsi, tesprimi l-opinjoni tiegħek, u tirċievi tweġibiet adegwati għal kwalunkwe mistoqsija li jista’ jkollok. Madankollu huwa importanti li ssegwi l-pjan ta’ kura miftiehem.

L-Att dwar is-Saħħa Mentali jiżgura d-dritt tiegħek li tirċievi trattament tal-istess kwalità u standard bħal individwi oħra. Għandek id-dritt li tirċievi trattament li jindirizza l-bżonnijiet tiegħek b’mod ħolistiku permezz ta’ approċċ ta’ pjan ta’ kura multidixxiplinarju bl-inqas ambjent u manjiera restrittivi, u primarjament fil-komunità. Għandek ukoll id-dritt li tirċievi kura ta’ wara u riabilitazzjoni fil-komunità kull meta jkun possibbli, sabiex tiffaċilita l-inklużjoni soċjali.

Għandek id-dritt li taħtar persuna tal-għażla tiegħek bħala l-persuna responsabbli li tieħu ħsiebek kull meta jkun possibbli. Huwa rakkomandat ħafna li tagħżel persuna li magħha għandek relazzjoni personali mill-qrib, u li għandha l-aħjar interessi tiegħek għal qalbek. Għandek taħtar din il-persuna bil-miktub. Il-carer responsabbli għandu wkoll preferibbilment jikkonferma l-aċċettazzjoni ta’ dan ir-rwol bil-miktub.

Wieħed mid-drittijiet fundamentali tiegħek bħala pazjent huwa dak tal-kunsens liberu u infurmat għall-kura u t-trattament. Huwa importanti ħafna li tifhem x’kunsens qed jingħata, u tista’ tistaqsi liberament il-mistoqsijiet pertinenti fejn ikunu meħtieġa kjarifiki. Dan il-kunsens huwa rreġistrat fir-rekords kliniċi tiegħek. Dan huwa mingħajr preġudizzju għad-dritt tiegħek li tirtira l-kunsens. Bħala pazjent volontarju, għandek id-dritt li tirtira jew tirrifjuta l-kunsens, sakemm tkun konxju bis-sħiħ tal-effetti negattivi possibbli li tali irtirar, jew rifjut, jista’ jkollu fuq il-kundizzjoni ġenerali tiegħek.

Il-pazjent ifittex, jew jagħti l-kunsens tiegħu, id-dħul fi sptar u li jirċievi l-kura u t-trattament meħtieġa. Dan il-kunsens għat-trattament meħtieġ bil-miktub, jingħata wara li tirċievi spjegazzjoni u informazzjoni adegwata u essenzjali dwar il-kundizzjoni tiegħu u l-pjan ta’ kura propost b’mod li jista’ jinftiehem faċilment. Il-pjan ta’ kura jista’ jinkludi mediċini jew terapiji oħra kif meħtieġ. Jista’ jinkludi wkoll ċerti obbligi tal-pazjent, bħall-attendenza ta’ sessjonijiet ta’ terapija, il-kooperazzjoni mat-tim multidixxiplinarju u impenn li jinvolvi ruħu u lill-carer responsabbli tiegħu fil-pjan tal-kura. Il-pazjent huwa intitolat għal kull kjarifika ulterjuri, inkluża informazzjoni dwar protokolli tal-isptar li wieħed huwa marbut li jsegwi kif meħtieġ.

Pazjent volontarju għandu d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe forma ta’ trattament u wkoll li jitlob li jingħata l-ħruġ. Sabiex ikun jista’ joħroġ lilu nnifsu, pazjent jeħtieġ li jinforma lill-infermier inkarigat u jiffirma d-dikjarazzjoni rilevanti. F’dawk il-każijiet fejn l-infermier inkarigat ikun tal-fehma li l-kundizzjoni mentali tal-pazjent ma tkunx tali li tiġġustifika l-ħruġ, jissejjaħ tabib biex jeżamina l-pazjent. Fi żmien erba’ (4) sigħat mit-talba tal-pazjent it-tabib irid jiddeċiedi jekk il-pazjent jistax jinħareġ b’mod sikur. Meta jkun hemm indikazzjonijiet qawwija li l-kundizzjoni tal-pazjent tista’ tiddeterjora jekk jinħeles u ma jiġix segwit it-trattament, il-pazjent jista’ jinżamm bħala pazjent involontarju. Jekk inti pazjent volontarju u tirrifjuta l-kura jew titlob li tingħata l-ħruġ iżda fl-opinjoni tat-tim tal-kura inti xorta teħtieġ kura interna, l-istatus legali tiegħek jista’ jinbidel għal involontarju jekk il-kundizzjoni tiegħek tissodisfa l-kriterji għal dħul involontarju stipulati fis-Saħħa Mentali. Att.

Tista’ tiddaħħal jew tinżamm l-isptar kontra r-rieda tiegħek biss jekk speċjalista fil-psikjatrija jiċċertifika dan

1. għandek disturb mentali sever,
2. u minħabba d-disturb mentali, inti qiegħed f’riskju serju ta’ ħsara fiżika lilek innifsek jew ta’ ħsara lil ħaddieħor, u
3. jekk ma tiddaħħalx jew ma tinżammx l-isptar, il-kundizzjoni tiegħek x’aktarx tmur għall-agħar jew tista’ ma tkunx tista’ tieħu l-kura li għandek bżonn

Meta minn eżami mediku jirriżulta li l-kundizzjonijiet kollha ta’ hawn fuq jaqblu, issir applikazzjoni għal ammissjoni involontarja għall-osservazzjoni.

Kull dħul involontarju jibda b’perjodu ta’ osservazzjoni li ma jaqbiżx l-10 ijiem. Matul il-perjodu involontarju ta’ 10 ijiem ta’ osservazzjoni f’faċilità liċenzjata għas-saħħa mentali, it-tim mediku responsabbli għalik għandu jipprepara pjan ta’ kura. Jekk l-ispeċjalista responsabbli huwa tal-fehma li għandek bżonn aktar kura fil-faċilità u l-kriterji ma nbidlux, iżda inti tirrifjuta, allura l-ispeċjalista flimkien mat-tim tal-kura, għandhom jissottomettu applikazzjoni għal kura involontarja lill-Kummissarju għas-Saħħa Mentali. Kif meħtieġ mil-liġi, din l-applikazzjoni għandha tkun akkumpanjata minn pjan ta’ kura Multidixxiplinarju. Wara li jevalwa l-applikazzjoni bil-parir u l-assistenza ta’ speċjalista indipendenti jekk ikun meħtieġ, il-Kummissarju joħroġ deċiżjoni dwar l-applikazzjoni sottomessa. Kopja ta’ din id-deċiżjoni tintbagħat lill-pazjent, lill-carer responsabbli, lill-ispeċjalista u lill-Management tas-Servizzi tas-Saħħa Mentali. Il-perjodu ta’ trattament involontarju għandu jkun ta’ mhux aktar minn 10 ġimgħat, iżda jekk meħtieġ, dan il-perjodu jista’ jiġi estiż b’perjodu ieħor ta’ 5 ġimgħat. F’dan il-każ pjan ta’ kura rivedut flimkien ma’ applikazzjoni mill-ispeċjalista responsabbli għandu jintbagħat lill-Kummissarju għas-Saħħa Mentali li, wara li jevalwahom, għandu joħroġ deċiżjoni dwar l-applikazzjoni li tkun waslet. F’dawk il-każijiet fejn il-perjodu ta’ detenzjoni meħtieġ biex jiġi kkurat pazjent ikun itwal, l-Ispeċjalista Responsabbli jeħtieġ li jissottometti applikazzjoni oħra flimkien ma’ pjan ta’ kura multidixxiplinarju aġġornat.

Jekk persuna teħtieġ aktar trattament involontarju wara l-perjodu ta’ 10 ijiem, segwit minn 10 u 5 ġimgħat addizzjonali, tista’ tiġi ppreżentata applikazzjoni għal ordni ta’ detenzjoni kontinwa. Kif meħtieġ mil-liġi, din l-applikazzjoni għandha tkun akkumpanjata minn pjan ta’ kura Multidixxiplinarju. Wara li tevalwa l-applikazzjoni b’parir obbligatorju ta’ speċjalista indipendenti, il-Kummissarju joħroġ deċiżjoni dwar l-applikazzjoni sottomessa. Il-perjodu massimu għal Ordni ta’ Detenzjoni huwa ta’ sitt xhur. Hija meħtieġa valutazzjoni minn Speċjalista indipendenti f’isem il-Kummissarju għall-applikazzjonijiet kollha għal Ordni ta’ Detenzjoni, u kull deċiżjoni tittieħed fuq bażi individwali. Kopja ta’ din id-deċiżjoni tintbagħat lill-pazjent, lill-carer responsabbli, lill-ispeċjalista u lill-Management tas-Servizzi tas-Saħħa Mentali. Ordni ta’ detenzjoni tista’ tiġġedded jekk tkun meħtieġa aktar kura involontarja fil-pazjent.

Perjodu ta’ Kura Involontarja jista’ jinbidel f’Kura Volontarja jekk il-pazjent jaċċetta u jagħti l-kunsens tiegħu għat-trattament.

Il-liġi tistabbilixxi li Il-pjan ta’ kura multidixxiplinarju għandu jiddeskrivi b’mod ċar il-ħtiġijiet tal-pazjent, kif u minn min dawn se jiġu indirizzati, u jispeċifika r-riżultati u l-perjodi ta’ żmien mistennija. Kull professjonist fi ħdan it-tim multidixxiplinarju huwa kkunsidrat responsabbli għall-valutazzjoni u l-kura fl-ambitu professjonali tal-prattika tiegħu. Għal kwalunkwe bidla mixtieqa fi kwalunkwe aspett tal-pjan, għandek tikkonsulta mat-tim tal-kura tiegħek biex tevita kwalunkwe riperkussjonijiet negattivi possibbli li deċiżjoni bħal din jista’ jkollha fuq is-saħħa jew il-kundizzjoni mentali tiegħek.

Individwi taħt dik l-età ta’ 18-il sena huma koperti mill-att tas-saħħa mentali bħala minorenni.

Ordni għal trattament involontarju tista’ tinħareġ biss għal trattament f’faċilità liċenzjata għas-saħħa mentali għal minorenni għal pazjenti taħt it-18-il sena. L-istess kriterji għad-dħul involontarju u proċeduri li japplikaw għall-adulti japplikaw ukoll għall-minuri. Minuri jistgħu jinżammu għal perjodu ta’ 10 ijiem ta’ osservazzjoni f’faċilità liċenzjata għas-saħħa mentali taħt il-kura tat-tim mediku responsabbli għall-pazjent. Pjan tal-kura għandu jiġi ppreparat għalik matul dan iż-żmien. Jekk l-ispeċjalista responsabbli huwa tal-fehma li għandek bżonn aktar kura involontarja għall-pazjent iżda inti/il-ġenituri/tuturi tiegħek tirrifjutaw, allura l-ispeċjalista flimkien mat-tim tal-kura, għandhom jissottomettu applikazzjoni għal trattament involontarju lill-Kummissarju. Kif meħtieġ mil-liġi, din l-applikazzjoni għandha tkun akkumpanjata minn pjan ta’ kura Multidixxiplinarju. Wara li jevalwa l-applikazzjoni bil-parir u l-assistenza ta’ speċjalista indipendenti jekk ikun meħtieġ, il-Kummissarju joħroġ deċiżjoni dwar l-applikazzjoni sottomessa. Kopja ta’ din id-deċiżjoni tintbagħat lilek/ġenitur/tutur, lill-persuna responsabbli li tieħu ħsiebek, lill-ispeċjalista u lill-Management tas-Servizzi tas-Saħħa Mentali.

Wara l-ewwel 10 ijiem ta’ perjodu ta’ osservazzjoni involontarja, il-perjodu ta’ trattament involontarju għandu jkun ta’ mhux aktar minn 4 ġimgħat, iżda jekk meħtieġ, dan il-perjodu jista’ jiġi estiż b’perjodu ieħor ta’ 4 ġimgħat għal massimu ta’ 12-il ġimgħa b’kollox inkluż il- perjodu ta’ ordni ta’ osservazzjoni involontarja. Fil-każ ta’ estensjoni, pjan ta’ kura rivedut flimkien ma’ applikazzjoni mill-ispeċjalista responsabbli għandhom jintbagħtu lill-Kummissarju li, wara li jevalwahom, għandu joħroġ deċiżjoni dwar l-applikazzjoni li tkun waslet. F’dawk il-każijiet fejn il-perjodu ta’ detenzjoni meħtieġ huwa itwal, l-Ispeċjalista Responsabbli jeħtieġ li jissottometti applikazzjoni għad-detenzjoni flimkien ma’ pjan ta’ kura multidixxiplinarju aġġornat.

Il-perjodu massimu għal Ordni ta’ Detenzjoni huwa ta’ tliet xhur. Hija meħtieġa valutazzjoni minn Speċjalista indipendenti f’isem il-Kummissarju għall-applikazzjonijiet kollha għal Ordni ta’ Detenzjoni, u kull deċiżjoni tittieħed fuq bażi individwali. Ordni ta’ detenzjoni tista’ tiġġedded jekk tkun meħtieġa aktar kura involontarja fil-pazjent.

L-Ordni ta’ Trattament fil-Komunità hija forma ta’ kura sorveljata li tippermetti trattament, kura u ġestjoni ta’ persuna b’disturbi ta’ saħħa mentali li għandhom jiġu pprovduti fil-komunità minn professjonisti tal-kura tas-saħħa kif nominati fil-pjan ta’ kura.

Tista’ ssir applikazzjoni għal Ordni ta’ Trattament fil-Komunità meta waqt valutazzjoni medika jirriżulta li inti:

1. għandek disturb mentali sever li jista’ jiġi kkurat b’mod sigur barra l-isptar taħt superviżjoni adegwata,
   U
2. preċedentement irrifjutaw jew naqsu milli jikkooperaw fit-teħid tal-kura,
   U
3. għandek riskju serju ta’ ħsara lilek innifsek jew lil ħaddieħor jekk ma tieħux it-trattament,

Ordni ta’ Trattament tal-Komunità għandha tinħareġ għal perjodu massimu ta’ sitt (6) xhur li jista’ jiġi estiż aktar jekk jitqies meħtieġ. Għal kull tiġdid, valutazzjoni medika mill-ġdid hija meħtieġa u applikazzjoni ġdida trid tiġi sottomessa flimkien ma’ pjan ta’ kura aġġornat. Id-deċiżjoni dwar Ordni ta’ Trattament fil-Komunità tinħareġ mill-Kummissarju u tintbagħat kopja lilek, lil min jieħu ħsiebek responsabbli u lit-tim li jieħu ħsiebek.

Il-Professjonali Ewlenin tal-Kura tas-Saħħa huwa professjonist maħtur speċifikament fi ħdan Ordni ta’ Trattament fil-Komunità. Tali professjonist ikun responsabbli għall-koordinazzjoni tal-pjan ta’ kura u wkoll biex jispjegalek id-drittijiet u r-responsabbiltajiet tiegħek taħt l-istess pjan ta’ kura. Dan il-professjonist għandu jkun il-punt ta’ referenza għalik u għal min jieħu ħsiebek responsabbli u għandu jiżgura li ssegwi l-pjan ta’ kura kif miftiehem.

Il-carer responsabbli jgħinek u tappoġġa biex issegwi l-pjan tal-kura tiegħek u taġixxi f’ismek kull meta jkun meħtieġ. Il-carr responsabbli jista’ jaġixxi minflokek meta ma jkollokx il-kapaċità mentali li tagħmel dan. Carer responsabbli maħtur taħt l-Att dwar is-Saħħa Mentali huwa responsabbli biss għall-aspett tal-kura u mhux responsabbli għall-ġestjoni tal-finanzi u l-proprjetà. Il-carer responsabbli għandu d-dritt li jirċievi informazzjoni dwar il-pjan ta’ kura tiegħek u għandu jkun involut b’mod attiv fit-tfassil u l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ kura. Għandu/għandha d-dritt li titlob kjarifiki tal-pjan tal-kura mit-tim mediku. Il-carer responsabbli qiegħed hemm biex iħeġġiġek tieħu l-medikazzjoni meħtieġa kif meħtieġ, biex issegwi l-parir tat-tim li jsegwik u biex tara li ma titlifx l-appuntamenti. Il-carer responsabbli jista’ jikkomunika mat-tim tal-kura jekk jinduna li m’intix tajjeb.